مصیر

راه کارهایی در باره مدیریت رسانه در خانواده
با توجه به نقش و اهمیت ویژه خانواده در اسلام و لزوم توجه جدی والدین در تربیت فرزندان بر اساس آیه قرآن که می‌فرماید: « یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا قُوا أَنفُسَکُمْ وَأَهْلِیکُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَهُ؛[۱] هان ای کسانی که ایمان آورده‏اید! خود و اهل خود را از آتشی که آتش‏گیرانه‏اش مردم و سنگ است حفظ کنید.» و به دلیل شدت خطرات استفاده نادرست از فضای مجازی، لازم است خانواده‌ها نسبت به راه‌های استفاده از ابزارهای نوین ارتباطی آشنا شوند تا با اجرای آن، به‌مرور زمان فرهنگ استفاده صحیح از فضای مجازی در جامعه نهادینه شود.

نکته مهم درمورد این راهکارها، به‌هم‌پیوستگی و در هم تنیدگی آن است. به‌عبارت‌دیگر، تمام راهکارها به‌نوعی به یکدیگر متصل بوده و باهم ارتباط دارند که در این قسمت تحت ده اصل تدوین گردیده است. خانواده‌ها بایستی به‌هم‌پیوستگی اصول را که تحت عنوان «اصول زنجیره‌ای رسانه دینی در خانواده» مطرح می‌شود، رعایت نماید به‌گونه‌ای که بی‌توجهی به یکی از اصول باعث ناکام ماندن در بقیه خواهد شد.

[۱]. سوره مبارکه تحریم، آیه ۶٫

مسئولیت پذیری والدین

آنچه مسلم است در حال حاضر کشورمان با شرایط مطلوب رسانه ای خصوصاً رسانه های دیجیتال فاصله ی فراوانی دارد؛ اما تعلل برخی مسئولین در سالم سازی فضای رسانه های دیجیتال کشور موجب نمیشود خانواده ها نسبت به مسئله مهمی چون رسانه های دیجیتال از خود سلب مسئولیت نمایند.

مسئولیت پذیری والدین

بنا بر آیه شریفه «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا قُوا أَنفُسَکُمْ وَأَهْلِیکُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَهُ؛[۱]

ای کسانی که ایمان آورده اید، خود و خانواده خود را از آتشی که هیزم آن مردم و سنگها هستند نگهدارید» پدر خانواده مسئول سالم سازی فضای معنوی و مادی خانواده است و رسانه های دیجیتال از این مقوله مستثنا نیست؛ زیرا کلمه «قوا» جمع امر حاضر از مصدر وقایه است و «وقایه» به معنای حفظ کردن چیزی است از هر خطری که به آن صدمه بزند و برایش مضر باشد.[۲] در سیره اهلبیت عصمت و طهارت علیهم السلام نیز مسئولیت پذیری به وضوح ملاحظه میشود. سراسر نامه ۳۱ نهج البلاغه که خطاب به امام حسن علیه السلام است، مبین حس مسئولیت پذیری امام علی علیه السلام در برابر فرزند است. به همین علت والدین به ویژه پدر خانواده باید توجه خاصی را به رسانه های دیجیتال مبذول دارند.

[۱]. تحریم، ۶٫

[۲]. ترجمه تفسیر المیزان، ج ۱۹، ص ۵۶۱٫

مسئولیت پذیری فرزندان

از سوی دیگر فرزندان نیز باید مسئولیت پذیر تربیت شوند تا بتوانند مسئولیت های خطیر آینده را به عهده بگیرند. والدین باید با به کارگیری روش های مناسب تربیتی، فرزندانی مسئولیت پذیر بار بیاورند. اگر فرزندان مسئولیت های کوچک را در کودکی به عهده بگیرند میتوانند در دوران نوجوانی و جوانی در قبال خود، خانواده، جامعه و خداوند متعال مسئولیت پذیر باشند. پیامبر بزرگوار اسلام میفرماید: «الْوَلَدُ سَیدٌ سَبْعَ سِنِینَ وَ عَبْدٌ سَبْعَ سِنِینَ وَ وَزِیرٌ سَبْعَ سِنِینَ فَإِنْ رَضِیتَ خَلَائِقَهُ لِإِحْدَی وَ عِشْرِینَ وَ إِلَّا فَاضْرِبْ عَلَی جَنْبِهِ فَقَدْ أَعْذَرْتَ إِلَی اللَّهِ تَعَالَی‌[۱]؛

فرزند تا هفت سال حاکم است (یعنی آزاد) و تا هفت سال بنده است (باید کامالً تحت تربیت و تابع والدین خود باشد و مسئولیت هایی را از جانب آنها بپذیرد)، و هفت سال سوم وزیر است (باید مورد مشورت قرار گیرد) اگر در ۲۱ سالگی اخلاقش رضایت بخش شد، که بهتر وگرنه به او بزن که در نزد خدا معذوری اگر فرزند مسئولیت های هرچند کوچک را در هفت سال دوم پذیرفت، میتواند در هفت سال سوم در مقام مشورت قرار بگیرد که مسئولیت بزرگتری است و الا فرزندان تبدیل به افرادی میشوند که نمیتوانند مسئولیت های ریز و درشت فردی و اجتماعی را بپذیرند و یا به خوبی از عهده آن برآیند.